دلایل توجه به تلفن همراه
تمایل شدید نسل جوان به استفاده از ابزارهای ارتباطی مدرن در واقع نشان دهنده موج عظیمی از تقاضا و خواست برای حضور در جامعه اطالعاتی است. بسیاری از کشورهای عقبمانده دیگر ضرورتی نمیبینند که برای توسعه شبکه تلفنهای ثابت خود هزینه صرف کنند، چرا که تلفن همراه وجود چنین شبکههایی را تا حد زیادی بالموضوع کرده است. در کشورهای آفریقایی شهرها و روستاهای بسیاری را میتوان سراغ گرفت که فاقد شبکه برق هستند؛ اما ژنراتورهایی در این مناطق میتوان دید که کارشان نه تولید روشنایی، بلک ً ه صرفا شارژ کردن باطری تلفن همراه اهالی است. این نیز هست که تلفن همراه نسبت به سایر وسایل ارتباطی، رشد برقآسایی داشته و گسترش و اشاعه ً ی آن هم عمدتا به همین دههی اخیر باز میگردد. به رغم این عمر کوتاه، تأثیرات تکنیکی و فرهنگی تلفن همراه بر مناسبات فردی و اجتماعی آن قدر برجسته و قابل اعتنا است که برای جامعهشناسان، روانشناسان، ارتباطشناسان و ... عرصههای پژوهشی تازهای فراهم آورده است. طی سالهای اخیر تلفن همراه تغییرات وسیعی را در جامعه ایرانی ایجاد کرده است. در بازار، بسیاری با استفاده از تلفن همراه کاری را انجام می دهند که پیشتر صرفا با داشتن یک مغازه و یا انبار امکان پذیر بود. به رغم آنکه شبکه تلفن همراه کشور طی سالهای اخیر صرفا به واگذاری سیم کارت های بیشتر و پاسخ دادن به تقاضای روز افزون مردم به این وسیله ارتباطی توجه نشان داده و کیفیت استفاده از آن هنوز پایین تر از سطح استانداردهاست، معدود خدمات جانبی موجود در آن نیز کامال مورد توجه قرار گرفته است. سرویس پیام کوتاه محبوبترین اینگونه خدمات است.هزینه پایین و قابلیت های یک پیام متنی برای انتقال یک خبر، وضعیت و یا لطیفه از جمله دالیل این محبوبیت به شمار می روند. در حال حاضر در جمع های محدود، موضوع خواندن جدیدترین و جالبترین پیام های کوتاه رسیده به تلفن همراه مشترکان معمول شده و عمال شیوههای استفاده از این وسیله ارتباطی را حتی به صورت تفریحی نیز گسترش داده است. پیش بینی می شود با گسترش خدمات پیشرفته تر، مانند ارسال عکس و موسیقی، استفادههای سرگرم کننده از این وسیله بیش از این گسترش پیدا کند. تلفن همراه ارتباطات اجتماعی کاربران را افزایش داده است. ظرفیتهای جامع تلفن همراه به عنوان صنعت چند رسانهای و ارتباطی، که می توان آن را "صنعت ارتباطی و چند رسانه ای و درعین حال کامپیوتر سیار فردی" تعبیرکرد، امکانات همه رسانه ها اعم از رادیو، تلویزیون، سینما، روزنامه، ضبط و پخش انواع صدا ها و همچنین همه قابلیت های کامپیوتری با نرم افزار های مختلف و حتی اتصال به جهان مجازی اینترنت را در خود جمع کرده است. درحال حاضر بخشی ازظرفیت های تلفن همراه احساس آزادی در میان کاربران "تلفن همراه"را افزایش داده است.احساس متصل بودن به جهان، تاثیرعمیقی برتوسعه "احساس آزادی" در فرد و جامعه نقش جدی در "ابراز شخصیتی"دارد. بیشتر کاربران تلفن همراه از طریق این وسیله، ارتباط بیشتری به جهان پیرا مون خود دارند. وابستگی به تکنولوژی و خستگی از تکنولوژی به عنوان دو احساس متناقض همواره با انسان همراه بوده است، وقتی تکنولوژی واسطه ارتباط با دیگران می شود، سطح وابستگی را توسعه میدهد و خستگی های متفاوتی از ارتباط صرف انسان با تکنولوژی را به دنبال دارد. تلفن همراه با اینکه از لحاظ اقتصادی بیشتر هزینهزابوده تا درآمدزا، ارتباطات دوستان و شبکه های اجتماعی را به صورت قابل توجهی توسعه بخشیده است. تا پیش از اختراع تلفن همراه، انسان برای محل فعالیتهای فکری و عملی خود فقط »مکانهای بسته« مانند خانه، مدرسه یا دفتر کار را میشناخت. اما تلفن همراه تبدیل یک »ناکجاآباد« یا یک دفتر کار مدرن را ممکن کرد و افزایش مشاغل بازاریابی و تاسیس شرکتهای یکنفره نیاز به تلفن همراه را بیش از پیش افزایش داد. زمانی که تلفن همراه وارد بازار شد، اختالف درآمد هنوز مهمترین فاکتوری بود که تفاوت در حجم استفاده از آن و سایر وسایل ارتباطی مدرن توسط گروههای مختلف مردم را توضیح میداد. آن موقع به نظر میرسید که عصر اطالعات سبب تولید نابرابریهای جدید نشود و خود را به بازسازی نابرابریهای قدیمی محدود کند. اما گران بودن اینترنت و تلفنهمراه در آن موقع استفاده از آنها را دشوارتر از دورنمایی میکرد که در این فرضیهها پیشبینی میشد. از عوامل دیگری که استفاده از وسایل جدید ارتباطی را محدود میکرد یا بالعکس گسترش میداد، میزان هوش و موقعیت اجتماعی فرد بود. ارتباطات اجتماعی فرد یا محفل اجتماعی که فرد به آن ً تعلق داشت، مثال اتاقهای چت یا شبکههای ایمیلی نیز از عواملی بود که استفاده از اینگونه وسایل را خارج از پیامدهای مالی آن، تشویق میکرد و هنوز میکند. گرچه طبیعی است که مهارت و دانش فردی به انسان کمک میکند تا بر پیچیدگی فنآوریهای جدید غالب شود و آنها را به طور موثرتر مورد استفاده قرار دهد اما جالب است که به جز در موارد محدودی، برای استفاده از وسایل ارتباطی راه دور، دیگر به دانش خاصی نیاز نیست و تقری ًبا تمام افراد با بهره هوشی متوسط که پیش از این قادر به خواندن کتاب و روزنامه بودند، حاال میتواننداز کامپیوتر، اینترنت و تلفنهمراه نیز استفاده کنند. خالصه، با ارزان شدن قیمت و آسان شدن کاربرد این وسایل و گسترش نیاز به آنها، نابرابری در حجم استفاده در میان گروههای وسیعی از مردم به سرعت ناپدید شد. این تغییرات ظرف زمانی کوتاه تلفن همراه و اینترنت را از پدیدههایی »لوکس« به ابزار »کار« تبدیل کرده است.